|
|
|
Kiła - czy jest się czego obawiać?Justyna Piętowska(Sugerowany sposób cytowania: Piętowska J: Kiła - czy jest się czego obawiać? Galen 2006; 13: art001. DOI: 10.14320/Galen.2006.vol13.art001) Wydawało się, że udało nam się jej pozbyć. Ale to nie prawda. Kiła powraca. Ta groźna choroba weneryczna o poważnych skutkach, staje się problemem w coraz większej liczbie krajów. A to głównie ze względu na szerzące się zjawiska narkomanii, prostytucji i związane z nimi ryzykowne zachowania seksualne oraz coraz powszechniejszy homoseksualizm. Badania międzynarodowe wskazują bowiem, że osoby podejmujące wymienione zachowania są szczególnie narażone na zachorowanie [1,2,3]. A ponieważ w dzisiejszych czasach przygodne kontakty seksualne nie są rzadkością, każdy z nas łatwo może paść ofiarą podstępnej kiły. Niepokojące jest, że wielu z nas niewiele wie o kile i sposobach jej rozprzestrzeniania, a tym samym nie zdaje sobie sprawy z tego jak się przed nią chronić. W takiej sytuacji nie pozostaje nic innego jak krótka powtórka z lekcji biologii. Słowa kluczowe: kiła, syfilis, choroby weneryczne, choroby przenoszone drogą płciową. Praca zaliczeniowa z przedmiotu "Promocja zdrowia oparta na dowodach naukowych" (V rok na kierunku Zdrowie Publiczne, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Wydział Ochrony Zdrowia, prowadzący przedmiot: profesor Radosław Śpiewak).
Kiła - co to takiego?Kiła, zwana także syfilisem, to przewlekła choroba zakaźna przenoszona drogą płciową. Powodowana jest przez bakterię o nazwie krętek blady (zwany również krętkiem kiły, łac. Treponema pallidum). Pochodzenie kiły jest nieznane. Jedna z teorii głosi, że była to choroba występująca tylko na obszarze dzisiejszego Haiti i została sprowadzona do Europy w XV wieku przez marynarzy powracających z wypraw Kolumba. [4] Kiła była kiedyś przyczyną wielu zgonów lub znacznego kalectwa. Obecnie można skutecznie ją leczyć. Jednak daleko jeszcze do jej całkowitego wykorzenienia. Kiła jest na tyle podstępna, że jej wczesne objawy mogą być niezauważalne, wiele osób zainfekowanych krętkiem kiły nie ma żadnych objawów nawet przez kilka lat. A nie podjęcie leczenia tej choroby odpowiednio wcześnie może prowadzić do bardzo poważnych następstw. Jak przebiega kiła?W przebiegu kiły wyróżnić można zasadniczo 4 stadia: kiłę pierwotną, wtórną, utajoną i późną. Objawy charakterystyczne dla każdego z okresów oraz czas ich wystąpienia przedstawia tabela 1 [4,5].
Pierwszym objawem kiły jest niewielkie owrzodzenie (zwane objawem pierwotnym) w okolicy narządów płciowych (prącie, pochwa). W przypadku stosunku oralnego owrzodzenie pierwotne może pojawić się na języku, wargach lub w gardle. W rzadkich przypadkach znajduje się je również w innych okolicach ciała. Z powodu bezbolesności takie owrzodzenie może pozostać niezauważone. Znika ono po kilku tygodniach niezależnie od tego, czy osoba była leczona, czy też nie. Jednak znikniecie owrzodzenia nie oznacza wyleczenia się z kiły! U wielu osób nie poddanych terapii dochodzi do rozwoju dalszych stadiów choroby. Charakterystyczna dla kiły wtórnej wysypka skórna może pojawić się na całym ciele. Najczęściej jest jednak zlokalizowana na wewnętrznej stronie dłoni oraz dolnej powierzchni stóp. Zmiany skórne są zakaźne, a kontakt z uszkodzoną skórą może doprowadzić do zarażenia. Tak jak w przypadku owrzodzenia, objawy te znikają nawet bez podjęcia leczenia. Ale kiła rozwija się nadal i przechodzi w okres utajenia. Chory nie jest zakaźny i nie ma żadnych objawów. Dalej u pacjentów rozwija się kiła późna - najgroźniejsza z postaci tej choroby. Zarażenie krętkiem i jego rozprzestrzenianie się po organizmie jest wówczas przyczyną licznych uszkodzeń serca, oczu, mózgu i innych części układu nerwowego, kości, stawów i wielu innych narządów. Praktycznie każda część ciała może zostać zajęta przez bakterię. Ta postać kiły może trwać nawet dziesięciolecia. Doprowadza do ślepoty, chorób psychicznych i zaburzeń neurologicznych oraz zaburzeń pracy serca, a w rezultacie do zgonu [4]. Jak powszechna jest kiła?Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) co roku odnotowuje się 12 milionów osób. Najwięcej zakażeń ma miejsce w krajach rozwijających się. Wiele przypadków notuje się także w Stanach Zjednoczonych. W 2002 roku było ich ponad 70,000. Pomiędzy rokiem 2003 a 2004 liczba przypadków kiły pierwotnej i wtórnej wzrosła w USA o 11,2%, Gwałtowny wzrost, bo aż o 81% pomiędzy rokiem 2000 a 2004 zaobserwowano wśród mężczyzn [6]. Kiła stanowi największy problem w południowych stanach USA. W Polsce sytuacja nie jest aż tak dramatyczna, ale nadal niekorzystna. Wskaźniki dotyczące liczby zachorowań na poszczególne postaci kiły były w 2003 roku niższe niż w roku poprzednim, ale nadal utrzymywały się na dość wysokim poziome. Współczynnik zapadalności na kiłę wynosił bowiem 2,57 na 100 tyś ludności, co oznacza, że w całym kraju zachorowało na kiłę ok. 1000 osób. Najwięcej nowych przypadków zanotowano w województwie dolnośląskim a ich liczba w porównaniu z rokiem 2002 wzrosła o 31 i wyniosła w 2003 roku 124 przypadki [7]. Jak ludzie zarażają się kiłą?Kiłą najłatwiej zarazić się przez bezpośredni kontakt z owrzodzeniem pierwotnym najczęściej w czasie stosunków seksualnych. Do zakażenia dochodzi także na skutek kontaktu z wysypką skórną fazy wtórnej. Inną drogą zakażenia jest przeniesienie choroby przez ciężarną matkę na płód. Sytuacja taka stwarza wysokie ryzyko zgonu płodu lub urodzenia dziecka z poważnymi wadami układu nerwowego i narządów (tzw. kiła wrodzona). Nie można natomiast zarazić się kiłą na basenie, przez używanie wspólnych ubrań czy korzystanie z tej samej toalety, co osoba zakażona [5]. Jak diagnozuje się kiłę?Rozpoznanie kiły nie jest łatwe, gdyż daje ona objawy podobne do objawów innych schorzeń. Dlatego bardzo ważna jest czujność każdego z nas. W razie pojawienia się jakichkolwiek niepokojących oznak, głównie w okolicach narządów płciowych, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza wenerologa. Istotne znaczenie ma wywiad środowiskowy mający na celu ustalenie wszystkich osób, które miały kontakt z chorym i które mogły się od niego zarazić. Najpopularniejszym testem serologicznym używanym do diagnostyki kiły jest test VDRL. Jeśli da on wynik pozytywny, należy go jednak potwierdzić bardziej dokładnymi testami (np. TPHA, FTA-ABS) [4]. Czy trudno wyleczyć kiłę?Kiła jest najłatwiejsza do leczenia w pierwszych fazach choroby, choć leczyć ja można we wszystkich stadiach. Do jej leczenia z powodzeniem wykorzystuje się najstarszy z odkrytych antybiotyków - penicylinę. Osobom uczulonym na penicylinę podaje się inne antybiotyki. Nie istnieją żadne domowe sposoby leczenia kiły. Konieczna jest wizyta w poradni dermatologiczno-wenerologicznej. Leczenie antybiotykowe niszczy krętka bladego i chroni przed dalszymi uszkodzeniami narządów. Nie naprawia jednak szkód, które już zostały wyrządzone przez Treponema pallidum [4]. Jakie są sposoby na uniknięcie kiły?Najpewniejszym sposobem na unikniecie zarażenia jest abstynencja seksualna lub stosunki płciowe ze stałym, sprawdzonym (tzn. przebadanym na obecność chorób przenoszonych drogą płciową) partnerem. Unikanie alkoholu i narkotyków może pomóc w zabezpieczeniu się przed zakażeniem kiłą, ze względu na fakt, że testowanie tych używek sprzyja ryzykownym praktykom seksualnym. A ponieważ zakażenia następują głownie na drodze płciowej, przed ta groźną chorobą może ustrzec nas również właściwe i konsekwentne stosowanie prezerwatyw, także podczas seksu analnego i oralnego [5]. Badania angielskie wykazały, że nieliczne osoby używają tego zabezpieczenia podczas seksu oralnego, nawet jeśli zdają sobie sprawę z istnienia ryzyka zakażenia kiłą [8]. Kto dziś jest szczególnie narażony na zakażenie kiłą?Szczególnie zagrożone zachorowaniem na kiłę są:[5,9]
PodsumowanieKiła to groźna choroba! Dlatego jeśli masz choć cień podejrzenia, że jesteś zarażony, zgłoś się do najbliższej poradni dermatologiczno-wenerologicznej! Jeśli odbyłeś stosunek płciowy bez prezerwatywy z osobą Ci nieznaną, zgłoś się na badanie niezależnie od tego, czy masz objawy choroby czy nie. Nie potrzebujesz skierowania. W poradniach skórno-wenerologicznych badania na choroby weneryczne są bezpłatne. Możesz je również wykonać anonimowo. Piśmiennictwo
|
|||||||||||||||
GALEN (e-ISSN 1233-7838) to najstarsze polskie czasopismo lekarskie online. Ukazuje się od 1994 roku. Uwaga: Korzystanie z niniejszego serwisu nie stanowi konsultacji lekarskiej. Ten serwis ma charakter informacyjny skierowany do lekarzy, farmaceutów oraz innych zawodów medycznych - korzystając z niego potwierdzasz, że posiadasz uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego. Niniejszy serwis zawiera treści archiwalne, które mogą być niezgodne z aktualnym stanem wiedzy medycznej oraz stanem prawnym. Z informacji zawartych w tym serwisie korzystasz wyłącznie na własną odpowiedzialność. Każda informacja dotycząca zdrowia powinna być weryfikowana przez osoby kompetentne w niezależnych źródłach. Jeżeli podejrzewasz u siebie obecność choroby, zgłoś się niezwłocznie do lekarza. | |||||||||||||||
o g ł o s z e n i a | |||||||||||||||
 |
|||||||||||||||
 |
|||||||||||||||
 |
|||||||||||||||
|
This is an open access resource. All rights reserved to respective authors (text) and the Publisher (presentation, source code).
|